Verimli bir ceviz bahçesi kurabilmek için bahçenin bulunduğu yerin toprak yapısı, suyu ve iklim özellikleri önemlidir. Doğru araziye doğru ceviz fidanı çeşidini dikerek yıllarca meyvelerini toplayacağınız iyi bir ceviz bahçesi kurabilirsiniz. Bu yazımızda ceviz yetişticiliğinin ilk adımı olan arazi seçimi ve ceviz çeşidi seçimi hakkında bilgi vereceğiz.
Ceviz Fidanı Nasıl Toprağı Sever
Ceviz ağacı, derinlere inen, güçlü bir kök sistemine sahiptir. Bu sebeple toprak derinliği en az 2 ila 2,5 metre olmalıdır. Ayrıca, toprak derinlikleştikçe taş veya kaya katmanı gibi ceviz ağacının köklerinin büyümesine ve gelişmesine engel olacak sert katmanlar olmamalıdır. Toprak pH sı 6- 7 dolayında olmalı ve toprakta alkalilik ve tuz sorunu bulunmamalıdır.Toprak iyi drenajlı, geçirgen, organik maddece zengin ve havadar olmalıdır. Toprağın su tutma kapasitesinin yüksek olması ceviz yetiştiriciliği açısından önemlidir.
Taban suyu, toprakta yüksek bir noktada ise, bu tür alanlarda kök boğazı ve kök çürüklükleri gibi sorunların ortaya çıkma ihtimali vardır. Bu yüzden, taban suyunun yüksekliğine de çok dikkat edilmelidir. Ayrıca, verimli ceviz yetiştiriciliğinde sulama en önemli faktörlerin başında gelir. Ceviz için seçilen bölgede su yoksa istenen düzeyde verim alınamaz.
Ceviz yetiştirmek için seçilen bölgenin toprak yapısında fazla tuzluluk varsa, bu da ceviz ağacı için olumsuz bir etkendir. Tuzlu yada diğer adıyla toprak demek, genellikle kabuk bağlamış ve açık renkli toprak demektir. Bu tür topraklar, halk arasında çorak toprak olarak da bilinir. Ceviz için seçilecek toprağın çorak olup olmadığı konusunda tereddüt varsa, toprak analizi yaptırılabilir. Toprak analizi sonucu eğer toprağınızın pH değeri (hidrojen miktarı) 8,5’dan fazlaysa veya sodyum yüzdesi 15’den fazlaysa bu toprak, “çorak toprak” anlamına gelir.
Ceviz Fidanı İklim İsteği
Ceviz fidanı, Türkiye’nin hemen hemen her bölgesinde yetişir; ancak toprak yapısına göre doğru bir ceviz türü seçilmelidir.
Herhangi bir bölgede ceviz yetiştiriciliğini olumsuz etkileyen ve sınırlayan en önemli faktörlerden biri, ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde ortaya çıkan “geç don” olaylarıdır. Kış aylarında eksi 25 derecenin altındaki soğuk iklim şartları, bitkileri öldürebilir. Yaz aylarında ise, 40 derece ve üzeri sıcak havalarda güneş yanıklığı ve iç büzülmesi gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu denli aşırı soğuk ve aşısı sıcak iklim şartları bulunan bölgeler, ceviz yetiştirilmesi için uygun olmayabilmektedir.
Arazi seçimi yukarıda belirttiğimiz kriterlere göre yapılır. Bundan sonraki aşama araziye uygun cevizin çeşidinin seçilmesidir.
En İyi Ceviz Fidanı Çeşidi Hangisidir
Ceviz bahçesi kurmak için ceviz fidanı türü seçimi çok önemlidir. En iyi ceviz fidanı çeşidi araziden araziye göre değişmektedir. Dikebileceğiniz onlarca ceviz fidanı çeşidi vardır. Örneğin Şebin, Bilecik, Kaman, Yalova gibi yerli ceviz fidanı çeşitleri; ya da Chandler, Fernor, Pedro, Cisco gibi yabancı ceviz fidanı çeşitleri bulunmaktadır. Seçeceğiniz çeşit hem verimlilik açısından çok iyi olmalı hem de bölgenize uygun olmalıdır. Fakat ceviz fidanı çeşidinde seçim yapmak kolaydır.
Çeşitleri verimlilik ve ceviz kalitesi olarak sıraladığımızda iki ceviz fidanı çeşidi ön plana çıkmaktadır. Chandler ve Fernor çeşitleri verimlilikleriyle diğer tüm çeşitlerden üstündür. Bu iki çeşidin başarısı sadece ülkemizde değil dünyada da yeni kurulan ceviz bahçelerinde en çok tercih edilen türler olmasını sağlamıştır. Bu yabancı çeşitler yerli çeşitlere göre daha kısa sürede meyveye durur ve kilogram olarak daha çok ceviz verir. Cevizlerinin verdiği kalite ise en üst düzeydedir. Bu iki çeşitten bölgenizin iklim ve rakımına uygun olanı tercih etmek önemlidir. Bölgenize en uygun ceviz fidanı çeşidini öğrenmek için bizi arayın, yardımcı olalım.
Ceviz Fidanında Tozlayıcı Çeşit Seçimi
Ceviz ağaçlarında erkek ve dişi çiçeklerin birbirini döllemesi (tozlaması) gerekir. Birbirini tozlayan ceviz çeşitleri uygun bir plana göre dikilmezlerse verim düşük olacaktır. Her ceviz türünün tozlayıcı (dölleyici) çeşidi vardır. Daha fazla verim için her 10 ana çeşide karşılık 1 tozlayıcı ağaç çeşidi dikilmesi gerekir. “Chandler” çeşidinin tozlayıcısı “Franquette” türü ceviz ağacıdır. “Fernor” çeşidinin tozlayıcısı ise, “Fernette” çeşidi ceviz ağacıdır.
Tozlayıcı çeşit dikmek, ceviz bahçelerinin verimi için çok önemlidir. Bu sebeple ceviz bahçesi kurulurken belli çeşitlerin birlikte dikilmesi önemlidir. Burada dikkat edilecek husus; o çeşidin tozlayıcısının iyi bilinmesidir. Ayrıca, uygun yükseltinin çeşitleri dikilmelidir. Çeşitlere göre ağaç başına verim değişir. Bu sebeple uygun çeşidin belirlenmesi ceviz verimi için hayati önem taşımaktadır.
Bir dönüme kaç ceviz fidanı dikilir
Yeni yetiştiricilerin en merak ettiği konulardan bir tanesi de bir dönüme kaç ceviz fidanı dikilir sorusudur. Ceviz fidanı için en uygun dikim mesafesi, 7 metreye 5 metredir. Yani ağaçlar arasında 5’er metrelik mesafe bırakılmalıdır. Diğer taraftan ağaç sıraları arasında traktör veya diğer tarım gereçlerinin geçebilmesi için 7’şer metre mesafe bırakılmalıdır. 7x5 dikim aralığı kullanıldığında dönüm başına 28 adet ceviz fidanı dikilir. Bazen müşterilerimiz sormaktadır, bir dekara kaç ceviz fidanı dikilir diye. Dönüm ile dekar aynı birimdir. Yani 1 dekara 28 ceviz fidanı dikilir.
Aşılı Ceviz Neden Önemli?
Aşılama; köklü bir ağaca veya o ağacın bir dalına aynı cinsten, daha üstün nitelikli başka bir ağaç çeşidinin yerleştirilmesi işlemidir. Türkiye’de ceviz ağacı başına verim, 33 ila 37 kilogram arasında değişmektedir. Aşılı ceviz fidanları içeren bir ceviz bahçesi kurulduğunda, aşısı ceviz ağaçlarının verimine göre yüzde 50 ila yüzde 60 oranında verim artışı sağlanabilir.
Aşısız (yabani) cevizler, 7 ila 10 yıl boyunca meyve vermez. Aşılı ceviz fidanı diktiğinizde 4 yaşından itibaren dallarında ceviz vermeye başlar. Ayrıca, yabani ceviz ağaçlarının meyvelerinden az miktarda ceviz içi elde edilebilmektedir. Bu cevizler satılırken de daha ucuz fiyatlara alıcı bulabilmektedir. Aşılı ceviz ağaçlarından ise, yüksek kalitede ve iç oranı yüksek ceviz elde edilebilmektedir. Bu sebeple verimli bir ceviz bahçesi kurmak için alınacak ceviz fidanlarının “Chandler” veya “Fernor” gibi verimli ceviz çeşitleri ile aşılanmış olması oldukça önemlidir.
Bir bahçenin toprak yapısı, bölgenin iklim şartları ve su gibi faktörleri her şeyiyle tam olarak uygun olsa bile yanlış bir ceviz türü seçilirse bütün emekler boşa gidebilir. Bu durum, hem zaman hem de para kaybına sebep olabilir. Bu sebeple ceviz fidanı seçerken fidanın aşılı olmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca, güvenilir ve ceviz fidanları konusunda uzman bir yerden ceviz fidanı alınmalıdır.
Kaliteli Ceviz Fidanı Nasıldır, Nasıl Anlaşılır?
Kaliteli ve iyi bir ceviz fidanı; sağlıklı ve sertifikalı fidan demektir. Kaliteli ceviz fidanlarının aşağıdaki kriterleri karşılaması beklenir:
- Hastalıklardan ari (arınmış) olmalıdır.
- Ceviz fidanının üzerinde kırık, yara, derin çizik ve soyulma olmamalıdır.
- Fidan kesinlikle aşılı olmalıdır ve aşı yeri kapanmış olmalıdır.
- Sertifikalı bir fidan olmalıdır.
- Gövdesi düzgün ve pişkin, gözleri iyi teşekkül etmiş olmalıdır.
- Kök sistemi güçlü (bol saçak köklü) olmalıdır.
- İsmine doğru olmalıdır.
İsmine Doğru Fidan
Alınacak ceviz fidanlarında “ismine doğruluk” olmazsa olmaz bir kuraldır. Dürüst olmayan bazı satıcılar, aşılı ve yabancı ceviz fidanı çeşidi olduğunu iddia ederek, çok ucuz fiyatlara ceviz fidanı satmaktadır. Bu ceviz fidanlarının çoğu zaman aşısız (çöğür) olduğu ortaya çıkmaktadır. Fidanı diken çiftçi ise, bu fidanın aşısız olduğunu ancak yıllar sonra anlayabilmektedir. Verilen emeklerin boşa gitmemesi ve daha güzel ve verimli sonuçlar alabilmek için fidanların güvenilir ve dürüst fidancılardan alınması büyük önem arz etmektedir.
Ceviz Fidanı Hangi Aylarda Dikilir
Açık köklü ceviz fidanı dikim zamanı Kasım ayında başlar. Kasım ayından itibaren beş ay içinde yani bir sonraki yılın Mart ayına kadar dikim yapılabilir. Mart ayı sonunda fidanlar uyanmaya başlar ve yapraklanır. Kış uykusundan uyanan fidanlar artık açık köklü olarak dikilemez. Dolayısıyla Nisan ayından itibaren fidanların hala yapraklı olduğu yaz aylarında açık köklü ceviz fidanı dikilemez. Toprağıyla birlikte müşterilere gönderdiğimiz tüplü ceviz fidanı ise yılın her ayında dikilebilir. Fakat tüplü ceviz fidanları gelişim açısından köklü ceviz fidanları kadar iyi performans göstermez. Bu yüzden yetiştiriciler çoğunlukla açık köklü ceviz fidanı dikmeyi tercih etmektedir.
Özetle Ceviz Bahçesi Kurulumu
Ceviz fidanı seçiminden arazi uygunluğuna bir çok konudan bahsettik. Son olarak ceviz bahçesi kurarken atmanız gereken adımları liste olarak sıralayalım:
- Ceviz ağaçları için düşünülen arazinin bulunduğu bölgenin iklim özelliklerinin ceviz için uygunluğuna bakın
- Araziyi yeni alacaksanız, ceviz yetiştiriciliğine uygun arazi olup olmadığını araştırın, toprak etütü yapın.
- Bölgedeki ilkbahar veya sonbahar geç donlarının bitiş tarihini öğrenin.
- Bölgenin rakımına ve iklim özelliklerine bakarak, “Chandler” veya “Fernor” çeşitlerinden uygun olan ceviz çeşidini seçin.
- Seçtiğiniz ceviz fidanı çeşidini, dölleyici (tozlayıcı) çeşit ile birlikte sipariş verin.
- Arazinin toprağını derince sürerek dikime hazırlayın.
- Ceviz bahçesine yabani hayvanların girmesini engellemek için etrafını tel örgü ile çevirin.
- Arazinize ağaçları sulama ile ilgili çalışmalar yapın. Arazinizde halihazırda suya erişim yoksa sondaj vurun. Arazinize eğer büyük ise damla sulama sistemi kurun.
- Son olarak fidan dikilecek çukurların açılması ve fidan dikimi işlemi yapılmalıdır.